Ankara Hızlı Tren Garı, 2013

Ankara Tren Garı, Alman şehir plancısı Jansen’in tasarladığı şehir planına göre, Cumhuriyet Caddesi’nin bittiği noktada konumlanır. Cumhuriyet dönemi modernleşme hareketinin mimari ürünlerinin konumlandığı cadde üzerindeki Gar binası, döneminde hem şehre giriş kapısı hem de şehrin bittiği nokta olarak kabul edilmiştir. Günümüzde Ankara kentinin giderek büyümesi ile birlikte şehrin kapısı olma özelliğini yitiren gar, kapasite olarak da yetersiz kalmıştır. Benzer biçimde “hızlı tren” altyapısının gelişmesi sonucu yeni bir gar gereksinimi doğurmuş, bu yeni programın eski garla bütünleşik biçimde yer alması düşünülmüştür.

Tasarım önerisinde; Gar binasının Cumhuriyet dönemi mimarlık ve kent kültüründeki yeri, ayrıca kentin-kentlinin hafızasındaki yeri ve önemi de düşünülerek, yeni tasarlanacak (eklenecek) olan Yeni Gar Binası’nın kentsel ve mimari değerleri gözeten ve öne çıkaran bir değer oluşturması tasarımın çıkış noktası olmuştur. Öneri proje tarihi eski gar binasını kendine eklemlemeye çalışan, eski garı kent ölçeği içinde değerlendiren, bağımsız algısına zarar vermeden kendinin bir parçası olarak işlevselleştiren bir tasarımdır. Öneri tasarı, eski gar binasının markizinin saçak kotundan başlayarak, Celal Bayar Bulvarı yönüne doğru yükselerek, imar kurallarının izin verdiği maksimum yüksekliğe ulaşmakta, kente ana giriş cephesini oluşturmaktadır. Mevcut durumun en önemli sıkıntılarından birisi de; Celal Bayar Bulvarı ve TCDD arsasının konut ve üniversiteler bölgesi ile eski kent bölgesi (Ulus) bağlantısını engelleyen bir bariyer olmasıdır. Öneri tasarımda Ankaray Maltepe durağı çıkışından başlayan, Celal Bayar Bulvarı üzerinden geçerek, Yeni Gar önerisine bağlanan ve Eski Gar binasının meydanında sonlanan kamusal geçişle, iki tarafı (Ulus ve Maltepe semtlerini) bağlayan önemli bir bağlantı aksı oluşturularak, Gar’ın yeniden kentin bir parçası olması, kentle güçlü bir ilişki kurması da hedeflenmektedir. Yeni Tren Garı önerisi sadece bir ulaşım yapısı olarak ele alınmamış, kentsel bir merkez olarak işlevselleştirilmiş, bu anlamda ulaşım işlevinin yanısıra ticaret, yeme içme, konaklama gibi işlevlere yer verilmiştir.

Tcdd tarafından hazırlatılan öneri projeyle yap işlet devret modeliyle ihaleye çıkılmış, projenin yatırımcılar tarafından geliştirilmesi A Tasarım tarafından istenmiş ve öneri tasarım geliştirilmiştir. İlgili idare tarafından ihale kapsamı için hazırlanan projenin A tasarım tarafından değerlendirilmesi istenmiş ve uygulama aşaması için yeni proje geliştirilmiştir.

Yatırımcılarla beraber geliştirilen konsept proje TCDD’na sunulmuş, yapılan karşılıklı görüşmelerde binanın kütlesel form ve cephe tasarımının daha önce onaylanan ihale projesine (Serdar Akünal+ SUDOPAK tarafından hazırlanan proje) uygun olması kararına varılmıştır. İhale projesinde bulunan kütle ve cephe ana kararları üzerinden ilerleyerek cephe tasarımı yeniden etüt edilmiş; iç mekan tasarımı ve fonksiyonları tekrar değerlendirilerek uygulama projeleri hazırlanmıştır.

Celal Bayar bulvarında kent girişi olarak tasarlanan ana cepheden kullanıcılar yapıya dahil olur, giriş holünden katlardaki tüm fonksiyonları ve mekânsal düzenlemeleri izleyebilir. Ana cepheden yapıya dahil olan kullanıcı, geçirgen ve akıcı bir ana toplanma mekanı, yapının kalbi olarak ele alınan giriş holünden yapının katlardaki tüm fonksiyonlarını izleyebilir ve mekânsal örgütlenmesini kavrayabilir. Ayrıca çatı elemanları, atriumlar ve binanın uçlarında her katta bulunana açık teraslar vasıtası ile doğal ışık kontrollü bir şekilde, giriş holü kotuna hatta peron kotuna kadar kesintisiz ulaşır. Bilet gişelerinin bulunduğu katta her iki tarafta şehir manzarasına açılan kamusal teraslar yer alır. Amaç; doğal ışığın yapının içinde maksimum kullanımına izin vermek ve kaliteli, yaşayan mekanlar elde edebilmektir.

Toplam inşaat alanı 220.000m2 olan yapıda üç perondan aynı anda 12 adet hızlı tren 400 metre uzunluğundaki peronlardan hizmet verebilmektedir. Peronlar TCDD servis hizmetlerini karşılayacak şekilde tasarlanmıştır. Yapının güvenlik kurgusu, yaya dolaşım alanları içinde zonlara ayrılmıştır, bu zonlar ana giriş holünde birbirlerine tek güvenlik noktasında bağlanmıştır. Kullanıcılar ve TCDD personeli için yapı genelinde farklı fonksiyon kullanımlarını desteklemek, Ankara içinde simgesel yapılara vista verebilmek için farklı yönlerde ve farklı büyüklüklerde açık alanlar tasarlanmıştır.